سنگ های قیمتی | درباره (طلا، جواهر و سنگ های قیمتی) بیشتر بدانیم | معرفی سنگ های قیمتی

بر پایه ی کاوش های باستان شناسی، هنر جواهر سازی در ایران، هم پایه ی تمدن کهن آن، از دیرباز شکل گرفته است. آثاری که در این گستره ی باستانی به دست آمده است، در جایگاه خود زیبا، سنجیده و درست ساخته شده اند. این آثار اغلب از جنس مفرغ، سیم، زر و سفال هستند.

بر اساس این یافته های تاریخی مشخص می شود که طرفداران طلا و جواهر از دوران باستان در بین اقوام ایرانی و سایر ملل جهان ریشه داشته اند.
سنگ های عقیق، آمیتیست، کوارتز، کهربا، یشم و فیروزه از اولین سنگ های جواهر شناخته شده ی بشر هستند.

کاربرد جواهرات در گذشته

در گذشته های دور، طلا و جواهر تنها جنبه ی تزئینی نداشته اند، بلکه در زندگی روزمره ی مردم می توانستند به کار گرفته شوند. شاید حتی بتوان اذعان کرد که تزئینات فلزی جنبه ی آیینی نیز داشتند.
در آن دوران سنگ های قیمتی علاوه بر ارزش مادی، جنبه ی سحر و جادو نیز داشتند. و به عنوان طلسم برای صاحبان جواهرات استفاده می شدند. باور بر این بوده که دارندگان طلسم قادر به دور کردن شیاطین، امراض و دیگر حوادث ناخوشایند از خود هستند و عقیده داشتند که فرشتگان آنها را حمایت کرده و از سلامتی و خوشبختی برخوردار خواهند ساخت. دریانوردان با داشتن یکی از این طلسم ها اطمینان داشتند که در دریا راه خود را گم نکرده و به سلامت به خانه باز خواهند گشت.
گاهی حتی پا را فراتر از این گذاشته و سنگ های قیمتی را پودر کرده و به بیماران لاعلاج می خوراندند تا باعث شفای وی شوند.
در نتیجه ی همین باور انسان ها به رابطه ی مافوق طبیعی بین سنگ های جواهر و عالم ناشناخته، آن ها را مثلا به ستارگان ربط می دادند. به طور مثال هر جواهر را به یک ستاره از مجموعه ی ستارگان نسبت داده برای هر ماه ستاره ای و جواهر مشخصی را معین کرده بودند. تولد هر انسان را با جواهر مختص آن ستاره از مجموعه ی ستارگان مشخص می کردند و باور بر این بود که شخص متولد شده به وسیله ی نگین جواهر مختص آن ستاره، حمایت می شود.
حتی امروزه نیز صورت کمرنگ شده ی این اعتقاد در بین برخی از مردم جامعه ی ما وجود دارد و سنگ های قیمتی را دارای انرژی تصور می کنند.

اسامی جواهرات

قدیمی ترین اسامی مربوط به کانی های جواهر، مربوط به تمدن های یونان و روم باستان است. اسامی اولیه ی این سنگ ها نشانگر وجود یک ویژگی خاص در سنگ جواهر بوده است.
در این رابطه می توان مثلا رنگ را مثال زد. (مانند اسم  Prase)که رنگ سبز این سنگ را نشان می دهد. یا مکان کشف سنگ گرانبها را ( اسم Agate  یا عقیق) که نام رودخانه ای در سیسیل است. یا به مناسبت ویژگی منتسبی مانند «صداقت» در آمیتیست.

سنجش وزن در تجارت جواهرات

قیراط: این واحد سنجش وزن از زمان های بسیار قدیم مورد استفاده در تجارت جواهرات بوده است و اندازه ی آن از مغز دانه ی درختی به نام کاروب گرفته شده است. چون این واحد وزن در مکان های مختلف متفاوت بود، در نتیجه ایجاد اختلاف می کرد. به همین دلیل از سال 1907 میلادی در اروپا و ایالات متحده ی آمریکا، قیراط متریک را برابر با 200 میلی گرم یا 2/0گرم انتخاب و مورد استفاده قرار دادند. به دلیل اختلاف در وزن واحد قیراط، وزن الماس های مشهور تاریخی در کتب گذشته با هم متفاوت بود. واحد قیراط خود به درجات یک دهم تقسیم شده و الماس های کوچک و با واحد یک صدم قیراط که در فارسی به اصطلاح صوت گفته می شود، سنجیده می شوند.

گرم: این واحد وزن برای نگین های نسبتا کم ارزش یا شبه گرانبها و یا برای سنگ ها و کانی های تراشیده مانند کوارتز یا مرمر مورد استفاده قرار می گیرد.
گرین: واحدی است که برای وزن کردن مروارید به کار می رود. یک گرین برابر است با 05/0گرم یا 25/0قیراط. یا به عبارت ساده تر هر 4 گرین معادل یک قیراط است.

قیمت گذاری در تجارت جواهرات

قیمت نگین های جواهر همیشه یک قیراط از آن است که البته بستگی به وزن نگین جواهر افزایش یا کاهش می یابد. رسم بر این است که قیمت نهایی یک نگین در موقع عرضه به خریدار اعلام می شود.
در مورد برلیان قیمت به شکل تصاعدی افزایش می یابد. یعنی هر چه برلیان بزرگتر باشد قیمت واحد قیراط آن بیشتر است.
نگین های جواهر رنگین (غیر از برلیان) مانند زمرد، یاقوت و غیره، دارای قیمت های مقطوع، بر حسب قیراط برای گروه های وزنی با تفاوت بیشتر می باشند. ولی در این نوع نگین ها هم به هر حال درشتی نگین در افزایش قیمت تصاعدی نقش مهمی را ایفا می کند.

تفاوت طلا و جواهر

اگر از آن دست افرادی هستید که در شناخت فلزات ناشی هستند و تفاوت طلای عادی با جواهر را نمیدانند باید گفت که در سرویس های طلا از هیچ سنگ قیمتی استفاده نمی شود ولی در جواهرات، سنگ های گرانبها بر روی کار ساخته شده، سوار می شوند. این سنگ ها ممکن است اتمی و یا اصل باشند.

تشخیص طلا از پلاتین و نقره

تشخیص طلا از نقره و پلاتین کار راحتی است. بر اساس یک اصل کلی، بیشتر طلاها با حرف انگلیسی K در کنار عددی که نشان دهنده عیار آن است، بارگذاری می شوند. نقره ها را با علامت بیضی، مهر می کنند و پلاتین هم با حروف PT مشخص می شود، به خاطر همین برای تشخیص تفاوت این چند فلز کار سختی ندارید. بیشتر بخوانید: راهنمای خرید بهترین سرویس طلا

ویژگی های انواع جواهر

یاقوت:

یاقوت سنگی است که نخستین بار ایرانی ها آن را کشف و استفاده کردند. نام ایرانی آن یاکند بوده که بعدا در زبان عربی به یاقوت تغییر کرده است. یاقوت انواع مختلفی دارد از جمله زرد، قرمز و کبود.
درباره ی میزان سختی آن گفته شده است که هیچ جواهری جز الماس نمی تواند آن را خراش دهد. یاقوت در آتش آسیب نمی بیند. حتی در کتاب های قدیمی، اشاره شده است که محک تشخیص اصالت یاقوت سرخ این بود که آن را در آتش قرار می دادند. حتی رنگ یاقوت پس از خارج شدن از آتش درخشش بیشتری پیدا می کرد.
یاقوت دارای لکه ها و ناخالصی هایی در درون خود است و همین یکی از راه های تشخیص یاقوت اصل از بدل است. همچنین یاقوت اصل اشعه ی ماوراءبنفش را از خود عبور می دهد.
گفته شده که طبع یاقوت سرخ و زرد  گرم و خشک و طبع یاقوت کبود سرد و خشک است. یاقوت باعث تقویت روحی می شود و نشاط آور است و خون را صاف می کند.

الماس:

الماس از جمله سنگ های قیمتی است که در اغلب کتاب های جواهر از آن یاد شده و جزو بهترین جواهرات دسته بندی شده است. یکی از مشخصه های الماس این است که بلورهای آن طوری کنار هم قرار گرفته اند که اشعه ی ایکس از آن می تواند عبور کند و منعکس شود.
الماس در تراش های مختلف در بازار وجود دارد. عمدتا تراش آن به صورت، برلیان، باگت، مارکیز، پرنس، اورال و تراش های فانتزی دیگر یافت می شود.
الماس طبعی خشک و سرد دارد. درباره ی خواص دارویی الماس گفته شده که سنگ الماس باعث قدرت یافتن و ایمنی از بلاهای مختلف می شود. تحمل دشواری ها را برای فرد بیمار آسان می کند.

مروارید:

شاید بتوان گفت نخستین مرواریدها از خلیج فارس شکار شده اند. ارزش مروارید به اندازه و شکل و رنگ آن است. اصل ترین مروارید که به آن مروارید دریایی گفته می شود، احتیاج به تراش ندارد و گران بها ترین نوع مروارید آنهایی هستند که تراش شان به شکل کروی است.
مروارید به وسیله ی جانواران نرم تن و به ندرت توسط حلزون ها به وجود می آید. گفته شده است که مروارید در داروسازی قدیم مورد استفاده قرار می گرفته و باعث افزایش سوی چشم می شده است.

زمرد:

زمرد در دوره ی ساسانیان بسیار مورد توجه بوده و در تاج پادشاهان زمرد نشانده می شد. زمرد طبیعی اشعه ی ماوراء بنفش را از خود عبور می دهد. زمرد سختی پایینی دارد و زود می شکند. طبع آن سرد و خشک بوده و گفته شده است که در داشتن قوت دل و خواب راحت موثر است.

فیروزه:

فیروزه از دوران باستان در معادن شهر نیشابور استخراج می شد. در دوره ی ساسانیان علاوه بر زیورآلات، ظروفی هم از جنس فیروزه برای دربار تهیه می شد. فیروزه دارای رنگ های آبی پررنگ تا کم رنگ و نیز سبز پررنگ تا کم رنگ است. فیروزه ی اصل با وجود لکه ها و ناخالصی هایش شناخته می شود. این جواهر با ارزش باعث افزایش سوی چشم شده و جزو سنگ های خوش یمن به شمار می آید.

عقیق:

عقیق به عنوان زیورآلات دربار هخامنشیان هم استفاده شده است. عقیق از قدیم به عنوان سنگ ثبات شهرت معروف شده است. باعث آرامش و تسکین روح می شود و دارای قدرت از بین بردن اضطراب می باشد.

آمیتیست:

آمیتیست دارای رنگی بنفش است که تحت تاثیر حرارت به رنگ زرد متمایل می شود. بسیار ترد و شکننده است و حرارت در آن شوک وارد می کند.
داشتن این سنگ باعث افزایش شجاعت در فرد می شود و باعث می شود فرد از دست خواب های پریشان خلاص شود. آمیتیست در باورهای مردم انتقال دهنده ی آرامش است.

کهربا:

در ایران معدن کهربا وجود ندارد و به احتمال قوی از کشور روسیه در طی تجارت های مختلف به ایران وارد شده است. گفته شده است که کهربا برای حفظ جنین زنان حامله اثر مثبتی دارد و همچینن برای درمان بیماری یرقان موثر است.

خواص فلزات مهم:

طلا:

طلا از قدیم شناخته شده است. تنها فلزی است که دارای رنگ زرد زیبایی است و به صورت ورق، قدری سبز جلوه می کند. طلا را می توان به خوبی پرداخت کرده و در نتیجه به یک سطح خارجی بسیار براق دست پیدا کرد. قابلیت انبساط طلا آنچنان بالاست که بسته ی هزارتایی ورقه ی طلا، می تواند فقط mm 1 ضخامت داشته باشد. دمای ذوب تا آن اندازه است که می توان آن را با شعله ی گاز شهری ذوب نمود. قابلیت هدایت الکتریسیته و گرمایش، کمتر از نقره و مس است. طلا عموما در هوا، رطوبت، اسید پایدار است. این فلز گران بها به خاطر قیمت بالا، بهبود سختی، استحکام و خواص مصرفی عموما به شکل آلیاژ مورد استفاده قرار می گیرد. آلیاژ های معمول طلای قرمز رنگ از نقره و مس تشکیل شده اند.

لاتین:

ابتدا در اواسط قرن 18 میلادی در اروپا کشف شد. بدون اینکه مورد مصرفی برای آن شناخته شده باشد. اما پس از آنکه در نیمه ی دوم همین قرن، امکان ذوب پلاتین فراهم گردید، به سرعت تبدیل به فلزی با دوام و برتر برای تولید زیورآلات گرانبها شد. پلاتین به عنوان جواهر آلیاژ شده، فلز نقره را به عنوان یک ماده ی جواهر از میدان خارج نمود. نقطه ی ذوب پلاتین آنقدر بالاست که این فلز فقط با اشعه ی اکسی هیدروژن و در کوره های الکتریکی مخصوص ذوب می گردد. این فلز دارای یک رنگ سفید خاکستری مانند فولاد است و در اثر صیقل کاری بسیار براق می شود. همانند طلا، پلاتین نیز در برابر هوا، رطوبت و اسید ها مقاوم است.

نقره:

نقره از فلزات قدیمی شناخته شده است. دارای یک رنگ سفید ملایم بوده و توانایی انعکاس، قابلیت صیقل کاری و جلای آن و نیز قابلیت گرمایی و الکتریکی آن از همه ی فلزات بیشتر است. پوشش اکسید نقره که در هوا به وجود می آید عملا دارای هیچ اهمیتی نیست. اما توسط گوگرد موجود در هوا و تشکیل لایه ی سیاه، رنگ آن عوض می شود. عملا در آب غیر قابل حل است. با توجه به اینکه نقره ی خالص برای کارهای طلا و نقره کاری بسیار نرم می باشد، به صورت آلیاژ شده به کار می رود.